Waarom ik daarom

De nacht van maandag op dinsdag bracht ik door in de nachtbus naar Skopje. Dat was aanvankelijk aangenaam, ik had mijn i-pod vol radio-interviews gezet, slingerde door Albanese dorpjes en bekeek werktuiglijk hoe het aantal geopende cafe's met voetbalkijkende mannen met het verstrijken van de uren afnam, hetgeen me een dwarsdoorsnede opleverde van wanneer het Albanese publieke leven eindigt (zo rond een uur of 12. Daarom houd ik van Albanie. Waarom ik daarom houd van Albanie, vertel ik zo).

Om half vier 's nachts schrikte ik op. Ik lag versuft op mijn zelfgecreeerde kussen (zoals bekend kan een winterjas in een trui wedijveren met ganzenveren in een goud-zijden omhulsel), toen de chauffeur riep TETOVO. Dat is een stad op 15 km van Skopje! En het was nog maar halfvier! Ik had ik mijn hoofd dat de bus om 8 uur zou aankomen.

Niemand wil om vier uur 's nachts alleen in een stad zijn. Niemand wil om vier uur 's nachts in een land zijn waar je net aankomt, geen bed hebt, de taal niet kent.. Enzovoort.

Opeens werd mijn comfort hersteld. Ik dacht: natuurlijk. Macedonie. Daar is het een uur later. Vijf uur is een heel ander verhaal dan vier uur. Om vier uur heb ik nog wel eens voor de ingang van het Kaatje gehangen, maar om vijf uur staan de eerste forensen al op. Ik ben gered.

Of niet? Ik begon te twijfelen. Hoe zat het nu met die tijdszones? Ik moest een klok zoeken, dan wist ik het. Ik bleef naar buiten turen en turen, en ik moet zeggen, ik zag heel veel dingen, maar geen klok.

En toen, in de verte, zowaar: een grote klok, op de zijkant van een loods, die precies op vijf uur stond! Hoera! Ik ga in een soort van ochtend arriveren! Ik hoef niet in een doos te slapen!

Maar het ronde object bleek bij nadere beschouwing geen klok, maar een geschilderd Mercedes-logo. Bummer.

Nee, Macedonie bleek gewoon dezelfde tijdzone als Albanie te hebben, en ik kwam (gelukkig treuzelde de chauffeur) iets na halfvijf aan.

De echte meevaller kwam toen pas, want we stapten uit voor een stationshal die open was. Het was er warm, en om vijf uur ging de koffiehoek en een kiosk open. Ik had alles weer zelf in de hand, het enige wat ik moest doen was een grote jongen zijn die tegen zichzelf zegt: verdomme, ik heb geen slaap nodig! Ik kocht een grote espresso en een National Geographic en vermaakte me prima.

Die dag zelf was ook best nuttig. Ik heb de stad doorgesjouwd, en veel contacten gelegd (als er tijdsdruk op staat, gaat dat een stuk beter). Daarom heb ik vandaag veel interviews gehad en legio aanknopingspunten gevonden voor mijn onderzoek.

Skopje is een mooiere stad dan Tirana. Het heeft een mooi historisch centrum, een geweldige bazaar, helemaal leuk. Het stomme is alleen dat Skopje dood is. De gebouwen lijken in veel straten binnenstebuiten te staan, met de achterkant naar de straat toe. Heel bevreemdend, maar nergens (behoudens de markt) zijn leuke winkeltjes, er zijn amper koffiebars, cafe's, restaurantjes, enz. Dat is wel een cultuurshock na Tirana, waar oneindig wordt gekoffieleut, en legio restaurantjes zichtbaar zijn.

Dat is een scheidslijn in Europa die nog niet in kaart is gebracht. In Spanje kun je in ieder dorp doordeweeks tot 12 uur terecht in een cafe. In Nederland ook. In Albanie ook. In Frankrijk dan weer niet, in Macedonie vermoedelijk ook niet, en naar ik gehoord heb van een groep Belgen die ik hier sprak: in Kroatie ook niet.

Ik houd wel van landen waar cafe's huiskamers worden. En dat is waarom ik daarom blij ben dat ik in Tirana leef, en niet in Skopje.